เรื่องย่อ

          กาพย์ห่อโคลงประพาสธารทองแดง ดำเนินเรื่องตามแบบฉบับของนิราศ คือ พรรณนาถึงการเดินทาง แต่ไม่ได้คร่ำครวญถึงการพลัดพรากจากนางอันเป็นที่รัก เนื้อเรื่องพรรณนาการตามเสด็จสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศทางสถลมารคไปนมัสการรอยพระพุทธบาท จากท่าสนุก ผ่านตำบลธารทองแดง ซึ่งมีธารน้ำเล็ก ๆ สายหนึ่งชื่อว่า “ธารทองแดง” อันเป็นที่ตั้งของพระตำหนักธารเกษมที่ประทับของพระเจ้าแผ่นดิน จนกระทั่งถึงเขาพระพุทธบาท ปัจจุบันอยู่ในเขตอำเภอพระพุทธบาท จังหวัดสระบุรี

          การดำเนินเรื่องเริ่มด้วยการพรรณนาชมขบวนเสด็จ จากนั้นชมสัตว์นานาชนิด ทั้งสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมสัตว์ปีก สัตว์น้ำ และพรรณไม้สกุลต่าง ๆ ในลักษณะธรรมชาติศึกษา สะท้อนภาพความอุดมสมบูรณ์ของธรรมชาติ